Przyszła zima… śnieg… lód… a więc czas na zimowy wyjazd w góry. Jeśli więc chcecie poruszać się bezpiecznie zimą w trudnych warunkach górskich, zachęcam Was do rozważenia zakupu raków lub raczków, a sprawą indywidualną i uzależnioną od waszych preferencji oraz potrzeb będzie typ rozwiązania jaki wybierzecie. Zachęcam Was do zapoznania się z niniejszym opracowaniem , ponieważ znajdziecie tu informację na temat rozwiązań technicznych sprzętu dostępnego na rynku, ich praktycznego zastosowania, grupie docelowej użytkowników, oraz zaletach i wadach poszczególnych rozwiązań.
Oferta raków na rynku outdoorowym obejmuje trzy główne typy rozwiązań technicznych takich jak: raki paskowe, raki półautomatyczne, raki automatyczne. Odrębną kategorią są raczki turystyczne, których zastosowanie oraz charakterystykę rozwiązań konstrukcyjnych przedstawię w dalszej części tekstu.
Raki paskowePierwszym typem są raki paskowe (koszykowe). Aktualnie rynek raków paskowych to bardzo zróżnicowane rozwiązania techniczne. Ten typ skierowany jest do szeroko rozumianej grupy, mało i średnio zaawansowanych turystów wysokogórskich oraz lekkiej turystyki lodowcowej. Użytkownikiem raków paskowych może być każdy, kto uprawia turystykę wysokogórską amatorsko i okazjonalnie. Główną zaletą, a jednocześnie różnicą pomiędzy rakami paskowymi, a pozostałymi typami jest to, że aby ich używać nie musicie posiadać specjalistycznego obuwia, które posiada specjalnie profilowaną podeszwę. Ale jest jeden wymóg. Pamiętajcie, że buty powinny być za kostkę i posiadać odpowiednio sztywną podeszwę.
Rodzaje wiązania: regulowane, paskowe, za pomocą oczek, lub klamer zaciskowych, rzadko spotyka się mocowanie za pomocą sprzączek.
Podstawowymi zaletami raków koszykowych jest kompatybilność z większością obuwia, proste serwisowanie oraz cena, która w zależności od marki oraz materiałów konstrukcyjnych oscyluje w granicach 250-600 zł. Dwa flagowe modele to raki CAMP Stalker i Climbing Technology Nuptse.
Natomiast wadą jest mocowanie. Trudno się je zakłada w złych warunkach pogodowych. Markami bardzo popularnymi i przystępnymi cenowo, które posiadają kilka modeli raków koszykowych są Petzl, Climbing Technology i Camp.
Kolejnym typem raków jakie chcę Wam przybliżyć są raki półautomatyczne. Typ ten jest drugim rodzajem pod względem popularności i ilości modeli na rynku raków turystycznych. Różnicą pomiędzy rakami opisanymi powyżej a półautomatycznymi, jest metoda ich mocowania. Posiadają one, jak te paskowe, koszyk z tworzywa ewentualnie taśm, obejmujący przednią część (nos) buta. Natomiast tył (na pięcie) jest zapinany na specjalną klamrę z metalową obręczą. Element mocujący rak półautomatyczny jest zapinany na specjalnym wyprofilowanym rancie, w tylnej części podeszwy. W zależności od rodzaju podeszwy i wysokości piętki buta, raki z reguły posiadają regulowaną wysokość automatu stabilizującego rak na podeszwie butów. Ten typ raków jest przewidziany dla szerokiego grona użytkowników, którzy często poruszają się w terenie wysokogórskim lub do lekkiej turystyki lodowcowej.
Są dwa typy ich wiązań: hybrydowe, automatyczne + paskowe.
Zaletami jest bardzo szybkie i łatwe zapięcie, nawet gdy znajdziecie się w trudnych warunkach pogodowych. Są rozwiązaniem bardziej bezpiecznym niż raki paskowe. Ich wadą jest na pewno wyższa cena która oscyluje w granicach 350 – 700 zł oraz konieczność zakupu specjalnego obuwia, co również nie jest bez znaczenia. Marką specjalizującą się w produkcji wysokiej jakości raków półautomatycznych, dostępnych na naszym rynku jest Grivel, Climbing Technology oraz Black Diamond.
Trzecią grupą są raki automatyczne. Ten typ jest najbardziej specjalistycznym rodzajem sprzętu na rynku raków. Różnica pomiędzy dwoma powyżej opisanymi typami, polega na ich budowie a co za tym idzie w sposobie ich mocowania do buta, samego buta oraz materiału z jakiego są wykonane. Sama nazwa już sugeruje, że są tu użyte systemy automatyczne, z przodu na nosie buta jak i z tyłu, na pięcie. Te raki nie posiadają żadnych taśm do zapinania, ani koszyczka, są całkowicie zautomatyzowane. Takie mocowanie charakteryzuje się dużą sztywnością oraz małą podatnością na skręcenia boczne. Te raki są bardzo przyjazne w użytkowaniu. Najczęściej ten typ raków posiadają specjalny agresywny profil zębów, dla określonego typu aktywności górskiej. Wykonane są z stopów kutego aluminium lub lekkiej stali nierdzewnej najwyższej jakości, dzięki czemu możecie je użytkować w najbardziej ekstremalnych warunkach. Ten typ raków wymaga zakupu specjalistycznego obuwia, które będziecie mogli używać tylko do tych raków. Buty przeznaczone do „współpracy” z rakami automatycznymi posiadają szczególnie twardą podeszwę, ze specjalistycznymi mocowaniami przeznaczonymi do aplikowania raków. Często wykonane są z grubej wodoodpornej skóry lub tworzyw sztucznych. Obecnie wszyscy liczący się w świecie producenci obuwia outdoorowego posiadają w swojej ofercie wiele modeli, specjalnie skonstruowanych i dedykowanych do różnego rodzaju aktywności, takich jak wspinaczka lodowa, trudny zimowy trekking lub ekstremalne wyprawy w najwyższe góry świata. Grupą docelową tego typu raków, są użytkownicy zaawansowani, którzy regularnie uprawiają turystykę wysokogórską, alpinizm, wspinaczkę lodowcową w górach wysokich. Typ wiązania jest w pełni automatyczny. Zaletami tych raków jest łatwość w zakładaniu i zdejmowaniu, komfort termiczny oraz sztywne i pewne oparcie stopy. Ale chce Was przestrzec przed jedną ich słabością. Może się zdarzyć, że taki rak może ulec samo wypięciu, dlatego firmy wyszły naprzeciw takim sytuacjom i stosują w większości modeli dodatkową pętle zabezpieczająca przed ich zgubieniem, którą oplatamy cholewkę buta. Wadą są na pewno wysokie ceny, które w zależności od rozwiązań technicznych oraz materiałów mogą oscylować w granicach 400-1000 zł oraz potrzeba zakupu specjalnych butów. W tej kategorii produktów najlepszym rozwiązaniem będzie zakup produktów marki Grivel lub Petzl.
RaczkiI tak uzyskaliście już trochę informacji na temat raków, wszelkiej maści. Ostatnią grupą, o której poczytacie są raczki turystyczne. Liderami w produkcji takiego sprzętu są: Climbing Technology, Grivel, Camp, VI.6+. Ich konstrukcje są różne. To jakby uproszczona wersja raków paskowych. Wyposażone w zęby i paski mocujące lub profilowane i długie szpikulce z systemem pasków mocujących.
Raczki to dwa kierunki konstrukcyjne. Pierwszy to raczki zakładane na centralną część, pomiędzy piętą a przodem. Drugim rozwiązaniem proponowanym przez markę Climbing Technology i Camp jest zintegrowany zestaw składający się z profilu wykonanego z wytłoczki stalowej z kolcami o wysokości około 10 mm. Rama z zębami składa się z dwóch części, obejmujących przednią część podeszwy i obcas. Obie części połączone są elastycznie za pomocą drobno oczkowych wytrzymałych łańcuszków. Za mocowanie raczków na bucie odpowiada zintegrowana z ramką opaska, wykonana z wytrzymałego odlewu gumowego. Rozmiar raków dobierzecie w zależności od długości podeszwy Waszych butów. Producenci przewidzieli 3 rozmiary : S,M,L.
Do tego rozwiązania nie potrzebne będą Wam żadne specjalistyczne buty, a odpowiednie będzie każde obuwie o przeznaczeniu trekkingowym. Grupą docelową są miłośnicy amatorskiej turystyki zimowej, wędrujący po górach niskich i średnich, typu beskidzkiego. Ich zaletą, jest to że są małe, lekkie i łatwe w transporcie. Są wystarczające dla użytkowników uprawiających turystykę zimową na krótkich odcinkach lodu, w górach niskich i średnich. Wadą natomiast jest ograniczone użytkowanie do wąskiej grupy pasm górskich. Cena tych prostych raczków oscyluje w granicach 120-150 zł.
Na rynku outdoorowym funkcjonuje szeroka gama modeli i rodzajów raków turystycznych. Ich wybór zależy od Waszych indywidualnych preferencji i potrzeb związanych z aktywnością górską. W warunkach zimowej turystyki posiadanie raków jest koniecznością. Może oczywiście zdarzyć się, że podczas wyjazdu nie użyjecie ich. Ale zapewniam Was, że spotkacie się z sytuacjami w swojej przygodzie związanej z zimowymi wyjazdami w góry, że taki podstawowy sprzęt jak raki lub raczki zabezpieczy Was przed upadkiem, a w bardzo trudnym i eksponowanym terenie uratuje życie. Zachęcam Was do zakupów w specjalistycznych stacjonarnych sklepach Skalnik i w internetowym sklepie Skalnik.pl.
1 