Pogoda w górach – gdzie sprawdzać prognozy
Porady

Pogoda w górach – gdzie sprawdzać prognozy

Sławek Nosal / 14 sierpnia 2020

Każda wycieczka w góry zaczyna się dużo wcześniej, niż w chwili, gdy stawiasz pierwszy krok na szlaku. Tak przynajmniej powinno być. Nie wystarczy spakowany plecak turystyczny i wygodne buty trekkingowe. Potrzebny jest dobry plan! A on powinien dotyczyć nie tylko trasy do pokonania, ale też prognozy pogody w górach. 

Prognozowanie pogody to trudna sztuka. Na nizinach niełatwo jest przewidzieć, jak będzie się kształtować pogoda, a co dopiero w górach, gdzie procesy pogodowe zachodzą szybciej, są bardziej gwałtowne i zależą od większej liczby czynników. Niemniej jednak, prognozowanie pogody to nie wróżenie z fusów, ale analiza setek danych i obserwacje prowadzone od wieków.

Prognozowanie pogody przed wycieczką w góry jest niezbędne. Każda aktywność w górach zależy od aury. Dobra pogoda w górach to nie tyle przyjemność z wędrówki, skitury czy wspinaczki, ile po prostu bezpieczeństwo i powodzenie takiej akcji.

Pogoda w górach szybko się zmienia

Zjawiska pogodowe w górach są bardziej dynamiczne niż na nizinach. Czasem trudno nadążyć za aurą, która nawet w środku lata potrafi zafundować nam w Tatrach czy Karkonoszach zimowy epizod. Pół biedy, jeśli nagła zmiana pogody w górach skończy się tylko przemoczonym ubraniem, a do ciepłego schroniska nie będzie daleko. Niestety bywają sytuacje takie jak burza w Tatrach z 2019 r., która w rejonie Giewontu i innych miejscach najwyższego pasma Karpat przyniosła tragiczne rezultaty. 

Przeczytaj tekst o tym, jak zachować się w górach w czasie burzy – tutaj!

pogoda w górach
Pogoda w górach lubi szybko się zmieniać. (fot. Lukas L, Unsplash)

Można powiedzieć, że góry stanowią przeszkodę dla frontów pogodowych. To właśnie ukształtowanie terenu ma ogromny wpływ na tworzenie się w górach lokalnych zjawisk atmosferycznych i częstą zmianę pogody. Szybciej nadciągające burze, wyższe sumy opadów, dużo niższe temperatury to standard. A do tego każde pasmo górskie rządzi się ponadto swoimi prawami. Tatry słyną z gwałtownych burz i wiatru halnego. Sudety – mimo mniejszej wysokości – z wysokogórskiego klimatu najwyższych partii i zamglenia.

Jak powstaje prognoza pogody

Prognoza meteorologiczna polega na przewidywaniu, w jakim czasie i miejscu dojdzie do zmiany pogody. Prognozowaniem zajmują się specjaliści, którzy najpierw zbierają dane z dużej liczby stacji meteo, a potem analizują je, by przewidzieć zmiany stanu atmosfery. W samej Polsce IMGW posiada ponad 900 takich stacji pogodowych, które nadają depesze o każdej pełnej godzinie, przez całą dobę. Synoptycy stosują wyniki tych pomiarów w skomplikowanych modelach, których efektem jest prognoza. Dzięki zintegrowaniu ogromnej liczby danych i wykorzystaniu mocy obliczeniowych komputerów tworzy się nie tylko lokalne prognozy, ale także globalne modele numeryczne, z których najczęściej korzystamy szukając prognoz w internecie. 

Prognoza pogoda w górach – kiedy sprawdzać prognozy

Prognoza długoterminowa Tatry, Sudety, Beskidy… 

Pamiętaj, że prognozowanie to zawsze tylko przewidywanie zmian. Jest ono obarczone większym bądź mniejszym błędem. Na początek zapomnij o długoterminowych prognozach. Pogoda nie weźmie pod uwagę tego, że masz zaplanowany dzień w górach, a jej ustalenia będą nieaktualne już po kilku dniach, a nawet godzinach. Zaplanuj wyjazd z wyprzedzeniem i licz po prostu na pogodowy fart! Jeśli aura spłata Ci figla, po prostu zmienisz plany na wycieczkę albo dłużej odpoczniesz w schronisku i nacieszysz się jego klimatem.

Za pięć dwunasta… monitorowanie pogody w górach

Dobrym nawykiem jest monitorowanie pogody przez kilka dni poprzedzających wyjazd. Zimą mogą być to nawet o wiele dłuższe okresy. Wówczas będziesz znać historię opadów, zmiany w komunikatach lawinowych i łatwiej ocenisz lokalne zagrożenie lawinowe. Obserwuj prognozy i sprawdzaj czy były trafne. O tym, gdzie zweryfikować aktualne warunki w górach dowiesz się już za chwilę. 

Wieczorem i rano przed wyjściem w góry

Plecak spakowany, budzik nastawiony jeszcze przed świtem. Jeszcze tylko prognoza pogody i do wyra. Przedostatni raz przed wyjściem w góry możesz sprawdzić pogodę tuż przed zaśnięciem. Przed samym wyruszeniem warto jeszcze ostatni raz rzucić okiem na prognozę. Po co robić to tak często? Jeśli prognoza znacząco się zmieni, będziesz wiedzieć, że dynamika zjawisk atmosferycznych jest akurat duża, jeśli nie zmieni się wiele, być może czeka Cię kolejny dzień stabilnej pogody w górach! 

widok ze schroniska
Wieczorem i przed wyjściem w góry warto jeszcze raz rzucić okiem na prognozę pogody.
(fot. Salewa, Damiano Levati/Storyteller-Labs)

Gdzie sprawdzać pogodę w górach

Prognozy pogody dla gór a prognozy dla miejscowości

Jaka pogoda w górach będzie danego dnia? Nie mam dobrych wieści. Jedna prognoza to stanowczo za mało. Najlepiej sprawdzić prognozę pogody w różnych serwisach i porównać dane. Co więcej, warto korzystać bardziej wyspecjalizowanych serwisów, w których czytania trzeba się trochę nauczyć. Prosta prognoza pogody z popularnego serwisu informacyjnego może nie wystarczyć.  

Najlepsze są prognozy na najkrótszy okres czasu i tworzone na gęstych siatkach meteo. Zazwyczaj zaczynam od pogody dla “zwykłych śmiertelników” czyli tej, gdzie można sprawdzić prognozy dla danych miejscowości. Pomocny w tym względzie jest dla mnie serwis IMGW (meteo.imgw.pl) oraz strona numerycznej prognozy pogody Uniwersytetu Warszawskiego (www.meteo.pl), na której wybieram model UM na 60-72 godziny z siatką 4 km. Z tych serwisów dowiaduję się, co czeka mnie na dole, na początku wycieczki i jaki jest ogólny układ frontów atmosferycznych i ogólne prognozowanie pogody.

Następnie sprawdzam, jaka pogoda w górach może być danego dnia. W tym celu sięgam po prognozy, które uwzględniają to, że góry leżą na innej wysokości niż miejscowości w dolinach. Pamiętaj, że nawet jeśli pogoda jest stabilna, to często siła wiatru w górach jest większa, a temperatura spada o od 0,6°C do nawet 1°C na każde 100 metrów podejścia w górę. 

Z tego powodu temperaturę na szczytach gór prognozuję z serwisami takimi jak:

prognozy w góry
Jeden dzień – różne prognozy. Prognozy dla Rysów: meteoblue, Mountain Forecast, yr.no.

Cenną informacją w dwóch pierwszych serwisach jest wartość temperatury odczuwalnej, na którą duży wpływ ma siła wiatru. Jednym z najlepszych serwisów do monitorowania wiatru jest natomiast strona windy.com. Korzystają z niej żeglarze, ale w górach może też okazać się przydatna. Czytelna mapa z wieloma warstwami pozwala sprawdzić temperaturę w najbliższych stacjach meteo, zachmurzenie i wyładowania atmosferyczne.

Za pomocą takich właśnie prognoz staram się dowiedzieć, jak trzeba dobrać ubranie i jakich zjawisk atmosferycznych mogę spodziewać się w górach. To prognoza decyduje, czy do plecaka wskakuje solidniejsza kurtka przeciwdeszczowa czy awaryjny model lub czy na nogi zakładam buty trekkingowe z membraną.  

Sprawdź buty trekkingowe w naszej ofercie.

Monitoring pogody

Obiecałem informację o tym, jak sprawdzić aktualne warunki w górach. Komunikaty synoptyków to jedno, ale nawet sprzed ekranu komputera możesz dziś wiedzieć, jaka jest sprawdzalność prognoz pogody dla Tatr, Sudetów, Beskidów czy Bieszczad.

Pierwszym źródłem informacji są strony lokalnych grup GOPR i TOPR. Monitoring prognozy w Tatrach, czy na innych obszarach górskich, to czasem nie tylko raport z warunków, ale też obraz z kamer internetowych. Wzorem może być tu strona Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (pogoda.topr.pl), gdzie znajdziesz obraz z dziesięciu kamer. Prognoza dla Tatr publikowana jest także na stronie Tatrzańskiego Parku Narodowego (tpn.pl/zwiedzaj/pogoda). Warto zawsze sprawdzać takie strony. W witrynach służb ratunkowych w górach (GOPR/TOPR/Horska Sluzba/HZS) znajdziesz również ostrzeżenia, a na stronach parków komunikaty o zamkniętych szlakach.

Istnieje też szereg innych obrazów z kamer, które udostępniają schroniska, wyciągi i inne firmy. To również świetne źródło informacji tym, jaka jest aktualna pogoda na Śnieżce (kamery.infoo.net), Babiej Górze (zawoja.webcamera.pl) czy Kasprowym Wierchu (www.pkl.pl/kasprowy-wierch/kamery-online.html). Obrazy z kamer można oglądać także z pozycji witryny meteoblue®.

tatry kamery internetowe
Warto monitorować warunki na obrazach z kamer.

Telefon do przyjaciela i Facebook 

O pogodę możesz zapytać również w innych miejscach. To nie wstyd uciąć sobie pogawędkę i zapytać goprowców lub toprowców, jeśli akurat przechodzisz koło stacji ratunkowej. Możesz zadzwonić do znajomych, którzy mieszkają w górach. Wreszcie możesz sprawdzić pogodę i warunki na szlakach w grupach i na fanpage’ach w serwisie Facebook. Zobacz tylko jak wiele informacji pojawia się na takich facebookowych stronach jak Aktualne warunki w górach, Warunki w Tatrach, Sudety z plecakiem, Beskidomaniacy. Istnieją też lokalne fanpejdże, gdzie prognozuje się pogodę. Zimą do jednej z moich ulubionych stron tego typu należy fanpage Izersko-karkonoska Pogoda publikujący genialne prognozy nie tylko dla narciarzy. Tatromaniakom może natomiast przydać się strona Tatromaniak i fanpage tego serwisu na Facebooku. Twórcy tej strony stworzyli też aplikację MeteoTatry, której warto się przyjrzeć. O innych aplikacjach więcej będzie w dalszej części artykułu.

Przewidywanie pogody w górach

Niewielu turystów jest synoptykami, więc chyba lepiej będzie pasować tu słowo przewidywanie. Warto pamiętać, że pogodą powinniśmy interesować się nie tylko przed wyjściem w góry, ale też w czasie trwania aktywności. Na wycieczce, wspinaczce czy narciarskiej wyrypie trzeba cały czas obserwować pogodę i przyrodę. Wiele znaków na niebie i ziemi zapowiada bowiem zmianę pogody i naprawdę możliwe jest jej przewidywanie. 

burza karkonosze
W górach przez cały czas obserwuj pogodę i próbuj przewidzieć, jak może się zmienić.
(fot. Eugene Aikimov, Unsplash)

Pogoda w gorach zmienia się szybko, a chmury mogą być tego pierwszym zwiastunem. Jeśli na niebie pojawiają się chmury typu Cirrus, to w ciągu kilku godzin kolejnym zjawiskiem może być deszcz w górach. Z kolei chmura soczewkowata będzie zwiastunem wiatru i zjawisk fenowych. Pojawia się wcześniej niż wał fenowy, który turystom daje jasny sygnał o treści “zawróć”. Nadciągający front burzowy, gwałtowny deszcz lub grad daje się często poznać, już z daleka, chmurami typu Cumulonimbus. Już sam pułap chmur może Ci wiele powiedzieć – im niższy, tym deszcz staje się bardziej prawdopodobny. 

Aplikacje pogodowe, radary burzowe 

Z pomocą przychodzi nam również technika. W schroniskach warto zaglądać na ekrany z prognozą pogody. Ponadto, telefon w górach przydaje się nie tylko do robienia zdjęć i dzielenia chwilami na Facebooku i Instagramie. Każdy smartfon to narzędzie, które z odpowiednią aplikacją i dostępem do internetu jest bardzo przydatnym źródłem danych o pogodzie. W przeglądarce możesz sprawdzić prognozę pogody ze stron, które przydatne były do planowania wycieczki. Szybki dostęp do prognozy ze stron meteo.pl daje aplikacja Meteo ICM. 

Błyskawiczny dostęp do danych IMGW dostarcza aplikacja pogodowa Meteo IMGW Prognoza dla Polski. Oprócz pogody znajdziesz w niej ostrzeżenia wydawane przez IMGW, radar pogodowy z historią tworzenia się frontów atmosferycznych oraz radar wyładowań atmosferycznych z dokładnością nawet do 1 km. 

Burza w górach to zjawisko, które najlepiej jest przewidzieć zanim zobaczy się pierwsze błyski i usłyszy grzmoty. Od kilku lat w górach towarzyszy mi inna aplikacja burzowa – aplikacja Blitzortung. W niej można nie tylko na bieżąco śledzić wyładowania, ale też ustawić alarm burzowy. Gdy nastąpią wyładowania na w odległości, jaką się wybierze, aplikacja działająca w tle powiadomi Cię o tym sygnałem bądź wibracją.

Bieszczady deszczowe chmury
Niski pułap chmur to sygnał, by poszukać drogi do przytulnego schroniska.
(fot. Janusz Maniak, Unsplash)

 

Aplikacje pogodowe, zbieranie informacji z prognoz, nawet media społecznościowe – wszystko to przydaje się, gdy planujemy wypad w góry. Pogoda często rozdaje karty ponad poziomem morza. Z dobrym przygotowaniem i odrobiną szczęścia możesz albo unikać pogodowych niespodzianek, albo dostosowywać cele wypraw w taki sposób, by odpowiadały zmiennej pogodzie w górach.  

Zainteresował Cię ten temat? Sprawdź inne artykuły z serii bezpieczeństwo w górach.

Spodobał Ci się ten artykuł? Podziel się nim:
Zobacz również:

Możliwość komentowania została wyłączona.