Twoja lina wspinaczkowa to element szpeju, któremu musisz bezgranicznie ufać. Kupno dobrej liny posiadającej atesty i logo choćby najlepszego producenta to jednak za mało. Od chwili, w której wychodzisz ze sklepu z nową liną, musisz troszczyć się o jej kondycję. Warto wiedzieć jak zadbać o linę wspinaczkową, dlatego dziś kilka słów w tym temacie. Zobacz co możesz zrobić, żeby lina służyła dłużej i zasługiwała na pełnię zaufania.
Zapamiętaj, że o linę wspinaczkową możesz dbać cały czas. Prawidłowe obchodzenie się z liną podczas wspinaczki jest tak samo ważne jak prawidłowe jej przechowywanie i transportowanie.
Od chwili, w której wychodzisz ze sklepu z nową liną, musisz troszczyć się o jej kondycję
Lina jest do wspinania, nie do spacerowania. Podczas wspinaczki zwracaj uwagę, by nie deptać po linie. Patrz także czy twoi partnerzy i znajomi nie spacerują po niej. W nadepniętą linę wdzierają się zabrudzenia, a te wnikają w struktury włókien i powoli, w sposób niemal niezauważalny, niszczą je. Specjalną uwagę na problem deptania liny zwracaj zimą. Kiedy masz na nogach raki, linę możesz uszkodzić za jednym przydepnięciem.
Stosuj płachtę i torbę na linę. Najłatwiej o linę zadbasz podczas wspinu z płachtą i torbą na linę. Z torbą przeniesiesz linę wygodniej, a dzięki płachcie położysz ją na czystym podłożu. Torby na linę z płachtą warto używać zarówno w skałach jak i na ściance. W tym drugim przypadku łatwiej przenosi się linę pod kolejną drogę i prościej dba, żeby lina była sklarowana. Stosowanie płachty ma również ten plus, że końce liny są zawsze dostępne, a ten wolny przeważnie cały czas jest do niej dowiązany. Tym sposobem na końcu zawsze masz zawiązany węzeł.
Zapoznaj się z liną, nie puszczaj jej samej na wspinanie. O swojej linie powinno wiedzieć się wszystko. Staraj się poznać prawie każdy milimetr liny. Po wspinaczce samodzielnie ją zwijaj. To dobry czas, by wytropić zgrubienia, zmechacenia lub przetarcia. Raczej unikaj pożyczania liny. Na wspin wybierajcie się zawsze razem.
Lina ma dwa końce, używaj obu. Liny wykonane są z włókien poliamidu. Włókna te są bardzo wytrzymałe, ale warto im czasem dać odpocząć. Podczas wspinaczki stosuj zamiennie oba końce. Dzięki temu lina będzie się starzeć jednakowo na obu. Warto również po każdej wspinaczce z większym lotem użyć końca, który nie był jeszcze w użyciu. Po solidnym odpadnięciu włókna liny potrzebują odpocząć, żeby znów mogły utrzymywać parametry wytrzymałości. Pamiętaj też o tym, że lina niszczy się bardziej na końcu. Jeśli zauważysz, że jest ona już zniszczona od brania bloków, przytnij (na gorąco) kilka zużytych metrów liny. Skrócenie jest znacznie rozsądniejszym zabiegiem niż użytkowanie wysłużonych odcinków.
Nie ma bonusów za odpadnięcia. Sport, w którym liczą się loty z wykorzystaniem liny nazywa się bungee jumping a nie wspinaczka. Unikaj więc porządnych lotów, szczególnie tych z większym współczynnikiem odpadnięcia. Jeden taki lot może zaszkodzić linie, a także tobie.
Dobrze się z nią prowadź. Podczas wspinania warto prowadzić linę tak, żeby nie była prowadzona przez ostre krawędzie, błoto, a także żeby nie była narażona o zbyt duże tarcie o skałę. Wszystkie te czynniki niszczą oplot liny i doprowadzają do zmniejszenia bezpieczeństwa. Starannie zakładaj przeloty. Tam, gdzie istnieje potrzeba przedłużenia przelotu, wpinaj dłuższy ekspres wspinaczkowy.
To nie ryby – unikaj wędkowania. Wspinaczka na wędkę bardzo uszkadza liny. Z badań przeprowadzonych przez firmę Edelrid wynika, że wspin na wędkę uszkadza liny dziesięciokrotnie szybciej niż prowadzenie. Lepiej dobierać trudności tak, żeby je prowadzić a nie przechodzić TR. Będzie to lepsze nie tylko dla twojej liny, ale też dla twojego wspinaczkowego stylu i formy.
Nawet jeśli troszczysz się o linę najlepiej na świecie, w końcu przyjdzie czas żeby ją wyczyścić. Po treningach linę wspinaczkową można czyścić przez przeciąganie jej przez wilgotną szmatkę. Od czasu do czasu lina zasługuje jednak na kąpiel. Linę można prać ręcznie w wannie albo prysznicu. Zanim to zrobisz wypłucz wannę, żeby zmyć wszelkie mocniejsze detergenty. Liny wspinaczkowe można prać w letniej wodzie bez używania detergentów. Maksymalna temperatura wody może wynieść 40°C. Do czyszczenia liny można ewentualnie użyć delikatnego mydła, ale jeśli sama woda to zbyt mało, najlepszym sposobem będzie użycie specjalnego płynu do prania lin. Skywash marki Skylotec lub płyn Rope Cleaner czeskiego Tendona to przykłady tego typu preparatów.
Linę można wyprać również w pralce. Jeśli decydujesz się na ten krok, najpierw wypłucz pralkę kilkukrotnie, żeby nie było w niej żadnych detergentów. Pamiętaj, że płyny do płukania stosowane przy praniu odzieży są silnymi detergentami, które wpływają na włókna. Na pewno nie warto liny wirować – ze względu na włókna i ze względu na to, że pralka mogłaby tego po prostu nie wytrzymać.
Nie musisz używać pralki, nawet jeśli lina jest mocno zabrudzona. Zamiast automatu można użyć szczoteczki z włókien syntetycznych. Wygodnym rozwiązaniem jest używanie specjalnej, spiralnej szczotki do mycia lin. To patent na szybsze i skuteczniejsze pozbycie się z liny całego brudu. Po wypraniu linę należy wypłukać kilkukrotnie, aż woda będzie klarowna.
Nie wystarczy wiedzieć jak prać linę wspinaczkową. Warto również wiedzieć jak linę wspinaczkową wysuszyć. Żeby linę dobrze wysuszyć potrzebujesz trochę czasu. Jeśli w piątek wybierasz się w skały, zapomnij o myciu liny w czwartek wieczorem. Lina nasiąka mocno wodą, a nie wysuszona lina to większa waga, a tym samym gorsze parametry. Podniesienie masy liny tylko o 5% prowadzić może do obniżenia parametru liczby odpadnięć nawet o 30%.
Linę trzeba suszyć w suchym, najlepiej przewiewnym i zacienionym miejscu. Tuż po praniu można przeciągnąć linę przez suchą szmatkę lub ręcznik. W ten sposób usuniesz nieco wody. Następnie rozłóż linę w odpowiednim miejscu. Pod żadnym pozorem nie susz jej suszarką, nie rozkładaj na słońcu i nie przytulaj do grzejnika. Duża temperatura i promieniowanie UV niszczą włókna.
Linę należy przechowywać w suchym i ciemnym miejscu. Najlepiej żeby była ona przechowywana zwinięta, ale nie były na niej związane żadne węzły. Warto pamiętać, żeby było to miejsce wolne od kontaktu z substancjami, które szkodzą linie. Włókna liny wrażliwe są na działanie promieniowania ultrafioletowego, opary, kwas siarkowy i amoniak. Warto pamiętać o tym również w trakcie transportowania liny. Często wspinacze wożą liny w bagażnikach aut. W środowisku wspinaczkowym znany jest wypadek z uszkodzeniem liny przez płyn z akumulatora. Warto jednak powiedzieć, że badania prowadzone przez Pita Schuberta nie wykazały wpływu benzyny i oleju napędowego na wytrzymałość liny. Najprawdopodobniej włókna liny nie niszczą się, ale raczej nie próbuj tego sprawdzać.
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, w jaki sposób lina jest eksploatowana. Warto wspomnieć, że liny nowe i magazynowane w odpowiednich warunkach, przez okres do 5 lat nie tracą wcale wytrzymałości. Linę należy obserwować i nie przedłużać w nieskończoność decyzji o jej wycofaniu. Zaleca się by sprawdzać często stan liny, nawet poddawać linę inspekcji specjalistów co 12 miesięcy. Liny tracą właściwości najbardziej w skutek:
– zjazdów i opuszczania (obniżenie parametrów dynamiczności)
– przecierania się oplotu chroniącego rdzeń
– brudu niszczącego włókna
– dynamicznych obciążeń (odpadnięć); szczególnie tych o współczynniku odpadnięcia >1
– wykorzystania w ekstremalnych warunkach klimatycznych
– intensywnego działania promieniowania UV.
Kondycja liny zależna jest również od tego jak często jest użytkowana i jak wiele metrów pokonuje ona za wspinaczem i podczas opuszczania. Dokładnie obserwuj swoją linę wspinaczkową i kiedy znajdziesz niepokojące sygnały pomyśl o wycofaniu jej z użycia.
Dociekliwych mogę odesłać do ciekawych analiz, które można znaleźć w katalogu Tendona. Strona 48 i 49 pokazuje ciekawy przykład badania przeprowadzonego przez Komisję Bezpieczeństwa DAV.
Kończąc tych kilka słów zachęcam także do sięgnięcia po tom pierwszy “Bezpieczeństwa i ryzyka w skale i lodzie” i przeczytania rozdziału: Czy liny mogą się jeszcze zrywać?. To prawdziwa kopalnia wiedzy i zbiór śmiertelnie ważnych przykładów, które pozwalają zwracać uwagę na najważniejsze kwestie bezpiecznego obchodzenia się ze wspinaczkową liną.
